| ‘April was een ongewoon dodelijke maand’, kon je gisteren lezen in de Standaard (ARTIKEL). Het is een degelijke analyse van de uitzonderlijke oversterfte de afgelopen maand, waaruit ik een waaier van conclusies trek: - Al naar gelang hoe je de cijfers schikt en weegt, kan je met statistiek zowat eender wat aantonen.
Op zich zijn de cijfers minder relevant; het is nuttiger te zoeken naar patronen of verschuivingen die significant en nuttig zijn voor het gezondheidsbeleid.
In tegenstelling tot de criante titel, gaat het artikel over een reeks ups-and-downs van de sterftecijfers die allemaal logisch verklaarbaar zijn.
- Eindredacteurs laten geen kans liggen om ons limbisch brein op stang te jagen. (Dat is het niet-rationeel, emotioneel en intuïtief gestuurd stuk van onze hersenen dat ons gedrag beïnvloedt).
Titels staan steeds vaker helemaal los van wat volgt in de bodytekst. Men prikkelt liever onze gevoelens van angst en onzekerheid dan de aandacht te vestigen op wat écht telt.
Lees het hele artikel. Dan blijkt april lang niet ‘een ongewoon dodelijke maand’ te zijn: er zijn meer maanden met hoge oversterfte geweest. En niemand praat van de basis sterfte door alle bekende oorzaken. Want dat is geen ‘nieuws’.
De schijnwerpers worden dus gezet op enkele ‘bergtopjes’ en de gigantische aantallen vermijdbare doden in de ‘bulk’ van de cijferbergen, aanvaarden we stilzwijgend.
Toch zouden we daar nu, gezien de dringend noodzaak van een meer efficiënte gezondheidszorg, precies op moeten focussen.
- Eén ding springt wel naar voor in de cijfers: na 2021, haast zonder ‘seizoensgriep’, sloeg deze griep in 2022 forser en vooral later toe dan gewoonlijk.
(De vette rode lijn is 2022; de volle blauwe lijn 2021; de stippellijnen de jaren vóor COVID)
- Waarom?
In 2021 vaccineerden we – met een uitzonderlijke bundeling van krachten in de Eerstelijnszones – zéér doelgericht de meest kwetsbare populaties. De lockdown maatregelen en mondmaskers beperkten de circulatie. Voor het eerst in decennia was er géén (gewone) griepepidemie.
In 2022 voorzag men wel honderdduizenden vaccins extra, maar we vaccineerden lang niet zo efficiënt. Er werden uiteindelijk nauwelijks méér vaccins toegediend. De focus op een voldoende hoge dekking ontbrak bij veel zorgverstrekkers, publiek en media. En dus stierven andermaal enkele duizenden mensen ‘te veel’.
- Een even criante, maar betere titel voor het artikel was dus geweest:
‘Hoe volgend griepseizoen enkele duizenden doden vermijden?’
Met alleen klassiek sensibiliseren en vaccineren zoals afgelopen najaar, gaan we het niet redden. Zeker als er nog een extra Covid-booster zal moeten worden gegeven, min of meer parallel aan de klassieke griepvaccinatie, zullen zelf gemotiveerde patiënten afhaken of kiezen voor alleen de booster… We moeten dus dringend ‘out of the box’ denken. Vaccineren in de apotheek is dan een evidente oplossing. Afgelopen week, na afloop van het recente, eerste IFB Health Café over dit onderwerp, trok ik enkele conclusies: - Met uitzondering van de artsenorganisaties, is eigenlijk iedereen pro en overtuigd.
- Vaccineren in de apotheek verhoogt de vaccinatiegraad significant.
- Artsen vaccineren dan niet minder; apothekers bereiken gewoon een breder publiek.
- ‘Convenience’ (vlot en snel gevaccineerd kunnen worden) is een sterke motivator.
- Er zijn ruimschoots voldoende apothekers grondig opgeleid. Ze staan klaar.
- De wet is aangepast (wel beperkt tot Covid vaccinatie, onder invloed van de artsen lobby), maar kan – en moet – snel uitgebreid worden.
- Apothekers zullen elk toegediend vaccin systematisch registeren in Vaccinnet.
Knelpunt blijft de weerstand van de artsen.
Maar ook daar zijn er duidelijke lichtpunten: - Er was een gelijkaardige, sterke weerstand tegen Covid-antigeentesten in de apotheek, maar die smolt als sneeuw voor de zon, toen het testen bliksemsnel werd uitgerold. Artsen voelden meteen dat de apothekers hen in feite ontlastten.
- Er zijn al een aantal pilootprojecten voor (Covid) vaccinatie in de apotheek die vlot lopen. Daar ging telkens lokaal overleg aan vooraf (MFO – Medisch Farmaceutisch Overleg).
- Als men lokaal – waar men elkaar kent en vertrouwt – uitlegt wat men gaat doen en hoe het zal lopen, ontmijnt men de situatie en kan men vooruit.
Ik droom dus voor de volgende maanden van een sprint met veel lokale (desnoods hybride) MFO overleg momenten, een snelle uitbreiding van de wet en een pragmatische aanpak met focus op lokale actie. Voor volgend jaar droom ik van een artikel in de Standaard onder de titel:
‘We hebben enkele duizenden doden vermeden’. Let op: de vaccinatiecampagne start traditioneel met het reserveren van vaccins door patiënten.
Dat begint in juli en augustus.
Dus, mijnheer de minister: No time to loose ! Dirk Broeckx
14 mei 2022 |
