Opinions

Drie artikels in De Standard van afgelopen week deden mij ontwaken uit een zéér lange winterslaap op deze blog. 

Aanleiding en ‘kapstok’ is de ‘Nobelprijs’ voor Economie dier aan Daron Acemoglu, Simon Johnson en James Robinson werd uitgereikt. 

‘Inclusieve’ en ‘Extractieve’ instituties

‘April was een ongewoon dodelijke maand’, kon je gisteren lezen in de Standaard (ARTIKEL).

Australië is wat trager op gang gekomen met COVID vaccinatie, maar sluit nu aardig aan.

Uit een artikel (Pharmacy Daily) puur ik  twee sterke troeven, waar we in België ook lessen uit kunnen trekken...

Waarom duurt het maanden om hoog-risico-patiënten te identificeren bij Corona-vaccinatie, terwijl apothekers vorig jaar diezelfde klus op enkele weken en in alle stilte klaarden?

Bij de presentatie van de ‘Vision 2025’ denkoefening van APB stelde Minister Frank Vandenbroucke vier vragen. Vier accenten die centraal staan bij het kijken naar de toekomst van de officina apotheker. Ik parafraseer en voeg er nog enkele extra aan toe.

Denk erop door en je komt naadloos uit op het ‘Cappuccino’ model.
De contouren van een mooi recept voor de toekomst dienen zich vanzelf aan.

Zonder veel fanfare publiceerde VIVEL deze week het ‘quintuple aim’ concept. Ik was meteen geboeid, zij het heel even met gemengde gevoelens. Ten gronde is het een aanpak die meer aandacht verdient, temeer omdat de fundamenten van het huidige zorgsysteem noodzakelijkerwijs zullen moeten omgebogen worden om de vijf doelstellingen te realiseren.

Wachtdiensten van huisartsen en apothekers bieden 24/7 laagdrempelige zorg aan. Evoluties rond de huisartsenwachtposten vormen het startpunt van een reflectie over hoe de apothekers ook hun wachtdiensten kunnen verbeteren. Optimaal inzetten van moderne technologie versterkt de toegevoegde waarde van het bestaande, fijnmazig weefsel van lokale apotheken.

Droom mee van de wachtdienst van ‘the-day-after-tomorrow’.

Fake news en geloof in wetenschappelijke nonsens spelen ons ferm parten. Het zijn fameuze obstakels geworden om uit de Corona crisis te geraken. Zich ingraven in het eigen gelijk, hoe wetenschappelijk gefundeerd dit ook is, maakt het alleen maar erger.

Drie columns in de Standaard wierpen deze week licht op dit probleem en – onderliggend – op de manier waarop ons brein meningen en overtuigingen vormt.

Triple Aim mikt op meer efficiëntie (‘meer zorg voor niet meer geld’) en volgens de tweede wet van Christensen moet je het vergoedingsmodel aanpassen, samen met het zorgmodel en het beter gebruik van ICT (‘alle drie ineens’).

Denken aan een ander businessmodel in de zorg is op zich al aartsmoeilijk. Wil je daarenboven ook voldoende snel schuiven met taken en verantwoordelijkheden tussen zorgactoren, dan wordt de opdracht haast onmogelijk.

En toch moet het kunnen…

Ik heb een boekenkast vol wijsheid over ‘change management’; je kan er blijven over lezen. Maar toch lijkt niks zo moeilijk als de gigantische tanker van de gezondheidszorg te keren.
Waarom is dat zo moeilijk? Kan het ook anders? Hoe begin je eraan?

Tijdens het IFB Health Café ‘Future scenarios for Healthcare’ lichtte Geri Brouwers, samen met Guus Schrijvers en Jo De Cock, een aantal fundamentele regels toe.
Ik sta graag eerst even stil bij waarom veranderen zo moeilijk is en laat tussendoor een frisse veranderwind op u los.

De afgelopen tien jaar is het landschap van digitaal gegevensdelen in de gezondheidszorg flink ontwikkeld. De Corona crisis heeft er zelfs een onverwachte boost aan gegeven. Maar de regels en principes waarmee we momenteel werken, zijn dringend aan herziening toe.

In deze aanvullende bijdrage naar aanleiding van het IFB Health Café ‘Future scenarios for Healthcare’ breng ik een aantal ideeën die Guus Schrijvers voor het voetlicht:

• Twee wetten van Christensen
• Het Cappuccino vergoedingsmodel
• Twee functies van eGezondheid

In drie opeenvolgende afleveringen kom ik terug op het IFB Health Café “Scenario’s for the Future of Healthcare” (2 december 2020).  Ik vat de belangrijkste elementen samen die in de voorbereiding en tijdens dat panelgesprek aan bod kwamen.

Praten over eGezondheid, midden in de klim naar een nieuwe Corona piek. Heeft dat zin?

Jazeker. Want juist Corona legt de zwakste plekken van ons huidig concept van elektronische gegevensdeling bloot.

Zouden Vlamingen genetisch anders ineen zitten dan Nederlanders? Of pakt men bij onze Noorderburen de Corona crisis gewoon anders en beter aan? Waar zit het verschil?

Waren de Zweden toch mis? En hoe hielden Finnen, Denen en Noren hun Corona curven zo laag? Waarom soort Jacinda Arden zo goed in Nieuw-Zeeland?

Onze “experten” (sorry, Marc en c° voor de aanhalingstekens) hoor je die vragen nooit stellen, laat staan beantwoorden. Ze lijken te baden in hun eigen gelijk, zonder zichzelf ooit in vraag te stellen. Nochtans is dat wat echte wetenschappers dagelijks moeten doen.

En ze mogen vooral geen appelen met citroenen vergelijken. Verderop volgen eerlijke cijfers.

De Corona crisis kan een prachtige inspiratiebron zijn, indien we een aantal vastgeroeste politieke en juridische denkbeelden even kunnen loslaten. Wie bereid is diep na te denken over een andere aanpak, stelt vast dat we, ook zonder staatshervorming, snel en ver kunnen geraken op weg naar een betere toekomst.

In “Behavioral Public Policy Faces a Crisis” legde Varun Gauri twee weken geleden de redenen uit waarom “nudging” en gedragswetenschappen er in een crisis zoals Corona niet in slagen gedrag voldoende te veranderen.

Het artikel belicht drie interessante denkpistes:

• Bestudeer de geschiedenis beter
• Ontwikkel het gebruik van intuïtie
• "Meng hard en zacht"

Na vorige woelige zondag (Open Brief) en na de teleurstellende inbreng van De Block, Van Ranst en Vlieghe in het Corona Debat van afgelopen zaterdag, was ik dringend toe aan een ander, meer opbeurend perspectief. Dat vond ik in zeven stukjes uit De Standaard van afgelopen dagen. Die volgen in een eigen compilatie.

De rode draad: de Belgische politiek met een eindeloze reeks top-down regels en gebaseerd op het inboezemen van angst voor Corona, moet dringend omgebogen worden naar een volwassen aanpak, meer zelfdragend gebouwd op het verstandig toepassen van duidelijke basisregels. Het moet een duurzame aanpak worden; voor een lange termijn.

Mevrouw de Minister,

• ‘Health litteracy’ en ‘patient empowerment’ versterken.
• Therapietrouw en gezonde levenswijzen bevorderen.
• Een coherente internetstrategie.
• Sociale ongelijkheden wegwerken.

Samen met de drie doelstellingen van Triple Aim (*) mogen die vier bouwstenen van een moderne aanpak van (chronische) zorg nooit ontbreken in een strategisch plan.

Creatief nadenken, helpt om ze haast allemaal samen in één klap te realiseren.

Spelenderwijze !

Ik droomde vannacht dat ik als jonge apotheker mijn nieuwjaarsbrief mocht voorlezen voor Tante Maggie en Nonkel Jo – in de droom waren ze mijn voogden geworden na het overlijden van mijn ouders.

Als thema koos ik “2016 wordt een kanteljaar”, waarin onder meer een pact voor mijn boeiend beroep centraal zal staan. Ik zette daarom vier bijzondere “goede voornemens” op een rijtje.

In tegenstelling met veel nieuwjaarbrieven die dezer dagen worden voorgelezen, trachtte ik niet te wollig en voluntaristisch te zijn; mijn verlangens en voornemens zijn realistisch en haalbaar. Ik geloof alleszins dat we – alle apothekers samen –  met dergelijke (en andere) verlangens van het komende jaar een memorabel scharniermoment kunnen maken.

De droom eindigde – zoals vaak gebeurt – net voor Nonkel Jo en Tante Maggie zouden reageren.

Wordt vervolgd ?

“Pharmacists should stop talking about Drug Related Problems”. Laurence Brown, Professor and Associate Dean at the School of Pharmacy of the Chapman University (CA) started his keynote at the recent FIP congress with this controversial advice.

Is Laurence Brown going mad, imploring the profession to stop talking about what is most crucial today? Not at all. He just understands how we think and percieve.

How much guidance do we require to do good ? In most cases “Good Practices”, a quality manual or a detailed ‘cookbook’ of specific rules show you the way. Organisations have ‘a system’ that tells you what to do.

Could we do with less ? Would it be more efficient if we could simply focus on the ‘purpose’ we want to achieve ?

We vieren deze maand zowel vijftig jaar “Wet van Moore” als de geboorte van “TARDIS”. Over het eerste zal je dezer dagen allicht iets lezen in de krant. Over het tweede vind je meer dan waarschijnlijk niks.

Toch is het een mijlpaal voor de Belgische gezondheidszorg waar we misschien over vijftig jaar ook trots op terug zullen blikken. Het is immers het eerste digitale platform waarop patiëntengegevens voor meerdere doeleinden, geïntegreerd opgeslagen en gebruikt worden. En de NOAC’s...?

In de astronomie weet iedereen inmiddels hoe belangrijk ‘dark matter’ is. Toch kan niemand omschrijven wat die ‘donkere materie’ – die we niet kunnen zien of meten –  precies is of hoe het zijn aanzienlijke gravitatie-invloed in sterrenstelsels eigenlijk uitoefent.

In de gezondheidszorg is iets gelijkaardigs aan de hand met de sociale ongelijkheid. Iedereen erkent de impact ervan op de volksgezondheid, de zorg en de ziekteverzekering. Maar we weten er eigenlijk bitter weinig van, kunnen het fenomeen niet zien of meten en weten ook niet hoe groot de impact er echt van is, laat staan hoe we er iets aan kunnen doen.

Het wordt steeds duidelijker dat binnen de hervorming van de chronische zorg – die de FOD Volksgezondheid en het RIZIV in overleg met ‘het terrein’ aan het voorbereiden zijn – de Triple Aim aanpak een centrale plaats zal innemen.

Voor velen nog een grote onbekende. Nochtans bevat het model boeiende facetten, die precies de huidige behoeften mooi beantwoorden en die een oplossing bieden om enkele grote ‘pijnpunten’ van het huidige model op te lossen.

De tekst van het regeerakkoord was bliksemsnel en extreem breed beschikbaar. Die nieuwe wind van snel en open werken, waait hopelijk ook wanneer de nieuwe regering aan de slag gaat.

Met Maggie Deblock aan het roer van Volksgezondheid en Sociale Zaken hebben we een stuurman die 'het water en de zeekaarten' uitstekend kent.

Ik heb in ‘haar hoofdstuk’  even de kerngedachten en sleutelwoorden onderstreept. Dan blijkt plots hoezeer een resem ‘lijstjes’ (die je de afgelopen maanden op deze blog kon lezen), hun weg gevonden hebben. Maar nu moeten we die dingen allemaal samen – in evenwicht – op de rails krijgen.

Mag ik een "mentale spoepelheidsoefening voorstellen:

• Lees aandachtig mee.
• Vorm in je hoofd een beeld hoe dit er voor jezelf zou kunnen uit zien.
• Wees ‘open minded’.
• Graaf je niet in op basis van hoe je vandaag werkt en betaald wordt.
• Laat je huidige comfortzone dus even los.

“Wat kan ik doen om dit te laten lukken ?"
"Hoe kan ik mijn meerwaarde zichtbaar, tastbaar, meetbaar en ‘betaalbaar’ maken ?"

Dat zijn de vragen waar het de volgende maanden of jaren om zal draaien !