Investeren in eHealth initiatieven gebeurt wereldwijd spontaan, omdat men blijkbaar intuïtief de voordelen ziet van (o.m.) het automatiseren van zoveel mogelijk administratieve taken en het bevorderen van digitale communicatie tussen zorgverstrekkers.
De Europese Commissie liet een tijd geleden de voordelen van een reeks projecten onderzoeken. Amerikaanse onderzoekers stelden echter vast dat er desondanks bitter weinig precieze wetenschappelijke gegevens te vinden zijn over de nodige investeringen en de effectieve (financiële) baten van eHealth projecten.
Hoe begin je eraan om de voordelen van eHealth projecten voor de overheid (financiers) en de gebruikers duidelijk en meetbaar te maken?
Twee invalshoeken...
Vanuit twee invalshoeken proberen we (iets verder in deze bijdrage) meer inzicht te krijgen in de concrete voordelen en de manier waarop ze meetbaar kunnen worden gemaakt.
Daarbij mag men niet uit het oog verliezen dat de overheid (die vaak financiert) logischerwijze in de eerste plaats denkt aan dingen zoals snelle, administratieve besparingen en het bestrijden van misbruik of fraude. Men verliest dan vaak uit het oog dat er ook voor de patiënt belangrijke voordelen worden gegenereerd.
Daarenboven worden veel projecten nu nog ‘apart’ opgestart, vanuit verschillende objecteven. Maar patiënten en zorgverstrekkers (artsen, apothekers, verpleegkundigen, tandartsen, kinesisten, ziekenhuizen...) zullen deze diverse diensten zeer snel als één geheel gaan bekijken.
...en enkele bedenkingen
In België zijn vandaag in de eerstelijn vier projecten operationeel (of staan alleszins ver in de steigers): MyCarenet, Recip-e, Vitalink en Réseau Santé Wallon. Ze vertrokken elk vanuit een heel ander perspectief: de SIS-kaart vervangen als drager van de ‘verzekerbaarheid’; het elektronisch verzenden van voorschriften; het delen van (stukken van) het patiëntendossier in de eerstelijn (in Vlaanderen); het delen van gegevens tussen ziekenhuizen (Wallonië).
Inmiddels groeiden ze elk van binnen uit nog verder door. MyCarenet zal binnenkort ook een cruciale rol gaan spelen in het digitaliseren van de administratie rond ‘attestaanvragen’ (Hoofdstuk IV). Recip-e wordt een generisch systeem, waarmee artsen allerlei zorgvoorschriften kunnen doorgeven en waarmee ze ook feedback kunnen krijgen over wat er daarmee voor de patiënt is gedaan. Vitalink moet ook de plaats worden waar de patiënt eigen (meet)gegevens kan opslaan, die ook voor zorgverstrekkers belangrijk zijn (bvb. bloeddrukmetingen, bloedsuikermetingen, enz.). Réseau Santé Wallon groeit ook door naar de uitwisseling van gegevens met (en tussen?) de eerstelijn.
Een holistische maar onzichtbare aanpak
De modale geïnformatiseerde huisarts zal hoogstens binnen een tweetal jaar nog steeds de vertrouwde interface zien, waarmee hij ook vandaag werkt. In de ‘backoffice’ van zijn programma echter gaan – minstens deze vier – eHealthdiensten een resem extra functies toelaten. Maar hij/zij zal zich hoegenaamd niet afvragen wat nu precies door welke dienst gedaan wordt, wanneer hij/zij een patiëntendossier bekijkt, op basis van meetresultaten een voorschrift maakt, een attestaanvraag doet, meteen de instructies voor de verpleegkundige in het dossier zet en enkele dagen of weken later een beeld krijgt van wat er inmiddels allemaal voor de patiënt werd gedaan.
Daarmee liggen meteen de kracht én de zwakte bloot van het nodige ‘change management’: het beschreven holistische beeld van – het gebruik van – de diverse eHealth diensten, zal voor de modale arts zo ‘onzichtbaar’ zijn, dat het moeilijk zal zijn om hem voor de diensten als dusdanig warm te maken. In tegendeel: telkens een arts die namen hoort, bekruipt hem nog steeds een onbehaaglijk ‘big brother gevoel’. Enkel door een duidelijk beeld op te hangen van de tastbare voordelen voor een betere zorg voor de patiënt, met meer en vlottere beschikbaarheid van nuttige gegevens en vooral met optimaal gebruiksgemak, dat die achterdocht kan worden weggenomen. Terug naar de twee beloofde invalshoeken:
1. Studie Europese Commissie (2006)
De Europese Commissie liet in 2006 een uitgebreid onderzoek uitvoeren naar de zin van eHealth projecten. Naast een (toen) behoorlijk exhaustieve databank, werden ook een tiental projecten (waaronder Vaccinet en de Vlaamse vaccinatie databank!) meer gedetailleerd in kaart gebracht. Het is nuttige lectuur voor wie inzicht wil krijgen in het (gezondheidseconomische) ‘waarom’ van eHealth projecten.
KLIK HIER om naar deze studie te kijken (en klik door op de linken naar de diverse projectbeschrijvingen).
2. Het Amerikaanse voorstel van ‘framework’
Bij gebrek aan veel concrete gegevens beschreven Scheitzer et. al. in een artikel waarin ze de (gezondheidseconomische) krijtlijnen trachten te trekken, waarmee men zo objectief mogelijk de baten zou kunnen in kaart brengen. Hun drijfveer is tweevoudig: (1) iedereen ertoe aanzetten om de kosten en baten op een gestandaardiseerde manier in kaart te brengen en (2) de minder rijke landen in de wereld – die ook zeer veel te winnen hebben bij eHealth en mHealth (mobiele eHealth toepassingen) – helpen om zorgvuldig en doelmatig te investeren.
Vooral de twee tabellen in de tekst kunnen een nuttige leidraad vormen. Enerzijds lijsten ze een reeks voordelen (mogelijke besparingen en efficientiewinst) op waaraan niet steeds gedacht wordt, wanneer men eHealth projecten opzet; anderzijds doen ze voorstellen om de ‘baten’ op een gestandaardiseerde manier financieel meetbaar te maken . Indien de kosten en baten van een aantal projecten met deze aanpak ‘meetbaar’ worden gemaakt, zal niet alleen de globale kosteneffectiviteit, maar ook de onderlinge relatieve doelmatigheid beter zichtbaar worden.
Dirk Broeckx – 21 juni 2012
Bron: Karl A. Stroetmann, (2006) eHealth is Worth it: The economic benefits of implemented eHealth solutions at ten European sites.
Link naar de volledige tekst: http://www.ehealth-impact.org/download/documents/ehealthimpactsept2006.pdf
Bron: Julian Schweitzer & Christina Synowiec (2012): The Economics of eHealth and
mHealth, Journal of Health Communication: International Perspectives, 17:sup1, 73-81
Link naar het volledige artikel: http://dx.doi.org/10.1080/10810730.2011.649158
|
