Elke apotheker is de besparingsmaatregelen grondig beu en de roep naar actie – harde actie (!) – wordt steeds luider. Gaan we daarmee scoren? Lossen we zo de fundamentele economische en sociale problemen op? Is dàt het relancebeleid dat we willen (en broodnodig hebben)?

Tot vanochtend groeide in mijn hoofd een scherpe analyse van wat de afgelopen maanden fout gelopen is.
Maar een bericht op de radio en een blik op mijn boekenkast brachten me ertoe om een heel andere richting uit te gaan. Frustratie kan leiden tot creativiteit en luisteren helpt samen oplossingen te vinden.

Deze ‘zevende’ groeide de afgelopen dagen in mijn hoofd onder de werktitel ‘Domme Beslissingen’. Ik zou eens keurig op een (heel lange) rij zetten welke onverstandige beslissingen het Kabinet van Sociale Zaken en het RIZIV de afgelopen maanden in de strot van de artsen en de apothekers hadden geduwd. De frustratie scheert immers steeds hogere toppen en op het terrein schiet men op alles wat beweegt (of dat juist niet doet).

Op basis van een nauwgezette dissectie van alle redenen waarom zowat elke beslissing van de afgelopen zes maanden verkeerd uitdraait (zelfs diegenen waarmee het kabinet hier en daar op zijn stappen lijkt terug te komen!), had ik al een pak pagina’s klaar in mijn hoofd. Het zou bij ‘de strijdlustige achterban’ zeker in dank afgenomen worden.

Screw it. Let's do it! (Richard Branson)
En toen hoorde ik vanochtend op de radio dat Richard Branson gisteren in Antwerpen was met zijn babbel over “Screw it. Let’s do it!”. Bijna op hetzelfde moment viel mijn oog op één van de boeken in het stapeltje dat klaar ligt om besproken te worden: “The Third Alternative” van Stephen Covey.

In dit ‘vervolg’ van ‘The Seven Habits of Highly Effective People’ bouwt de man – die ons ook al ‘The speed of trust’ gaf – verder op de principes van creatief samenwerken. Branson en Covey zorgden samen voor een moment van reflectie en ommekeer.

Branson herinnerde me eraan:
• dat frustratie een nuttige drijfveer is om dingen te verbeteren;
• dat je op je buikgevoel moet durven afgaan om de weg te vinden;
• dat je daarbij een ferme dosis creativiteit en ‘out of the box denken’ mag gebruiken.

Covey leert:
• dat een conflict uitzichtloos wordt wanneer je alleen je eigen idee en belang blijft verdedigen (en je tegenstander dat ook maar verder blijft doen);
• dat er altijd er een derde alternatief mogelijk is, mits je leert luisteren naar elkaar en creatief een oplossing uitwerkt waarbij je elkaars doelstellingen helpt te realiseren.
• dat de eerste stap van dit proces niet praten is (of roepen, schreeuwen, protesteren…), maar luisteren naar de tegenpartij.

Hola! Daar nijpt toch juist het schoentje? Dit kabinet wil niet meer luisteren, hoor ik hier en daar: ‘Als er al gesproken wordt, is er alleszins bitter weinig aandacht voor wat we te zeggen hebben’. Dat zal zeker zo wel zijn. Maar dat is niet wat Covey bedoelt met luisteren.

The Third Alternative (Steven R. Covey)
Bij het doorbladeren van het boek van Covey (Het Derde Alternatief) viel het me op hoe hopeloos de voorbeelden en verhalen zijn die hij aanhaalt om zijn aanpak te illustreren. Het begon me ook duidelijk te worden dat we vandaag op een cruciaal keerpunt gekomen zijn.

De huidige regering legde precies vijf maanden geleden de eed af. Geconfronteerd met een ongeziene economische en financiële crisis en gehandicapt door maanden van slepende politieke onderhandelingen wilde men snel en daadkrachtig besparen. Inmiddels zijn de maanden voorbij gevlogen en komt er – behoudens een falende conjunctuur en een tanend vertrouwen – van effectief besparen nog niet veel in huis. Maar onder het dreigend zwaard van een snel groeiende recessie wil men nu – zonder geld – een relance politiek ontwikkelen.

Je kan daar cynisch bij worden en nog wat extra bakken kritiek spuien. Of je kan je realiseren dat – net als voor de regering en het kabinet – de tijd door onze vingers glipt, ons economisch probleem niet opgelost geraakt en een realistisch relance plan behoorlijk hopeloos wordt.

Tenzij…
Tenzij je denkt als Branson en Covey en alles in het werk stelt om de kloof niet groter te maken en in tegendeel samen tot een creatieve oplossing te komen.

Ik ben eigenlijk benieuwd eens te horen welke de onderliggende drijfveren zijn en welke belangen en objectieven de beleidsvoerders echt willen bereiken. Die lijken evident, maar toch begrijpen we elkaar niet. Dus moet de lucht eerst geklaard worden. Met de respectvolle acties (gedoofde lichten en ‘apotheek bij kaarslicht’) hebben we heel bewust een gematigde koers gevaren om communicatief geen bruggen te verbranden.

Misschien moet ik morgen maar eens op zoek gaan naar een Franse vertaling van Covey’s boek en het gaan afgeven in de Handelsstraat in Brussel…

Dirk Broeckx – 7 mei 2012