21/09/2010 - Compliance; Een ziekte die tussen de oren zit
Het internet is toch een prachtig ding. Je zoekt naar een interessante studie voor “de7de”, je start op de NCPIE website, waar een boeiend rapportuit 2007 doorverwijst naar een nog ouder basisdocument uit 1993. Twee google searches later vallen alle stukken van de puzzel op hun plek: non-compliance kan je beschouwen als een ziekte en de mate waarin patiënten er aan leiden is voornamelijk afhankelijk van hun “medication beliefs”, vrij vertaald: wat ze geloven en verwachten van hun medicatie. Mooi toch?
Non-compliance, een ziekte?
Als we non-compliance nu eens als een ziekte zouden benaderen, zo stelde het Rapport van de Task Force for Compliance uit 1993. Want het heeft er alle karakteristieken van:
• Meerdere risicofactoren werden reeds aangetoond.
• Afhankelijk van de factoren zijn de symptomen al dan niet ernstiger.
• De “ziekte” kan opgespoord, gediagnosticeerd en opgevolgd worden.
• Er is triage nodig om te bepalen welke patiënten het meest risico lopen en bijgevolg nood hebben aan behandeling.
• Er zijn een aantal doeltreffende behandelingen voor handen.
• Sommige patiënten kunnen genezen worden, andere spijtig genoeg moeilijk of niet.
• Non-compliance is een volksgezondheidprobleem en vraagt bijgevolg ook een preventieve aanpak.
• “Iatrogene non-compliance”, geïnduceerd door de arts (of de apotheker?) bestaat ook. Men dient de zorgverstrekkers op te sporen en te identificeren teneinde hun communicatie te verbeteren.
Het National Action Plan van NCPIE uit 2007 wijst er zelfs op dat van deze ziekte ook een acute en chronische variant bestaat. Bij kortstondige medicatie, voor een acute behandeling, zijn er andere factoren die de ziekte induceren dan bij chronische behandelingen.
Deze factoren kunnen demografisch zijn (geslacht, leeftijd, inkomen), sociografisch (familiale situatie en –ondersteuning, en –grootte) en psychografisch (eigenbeeld, houding tegenover gezondheid en behandeling en “locus of control”).
Er zijn ook factoren die voorbestemmen tot goede compliance (dus laag risico op de “ziekte”): emotionele stabiliteit, interne en externe motivatie, verwacht voordeel van de behandeling, ondersteunende omgeving of familie). Maar er zijn ook factoren die het risico verhogen: verwachte nadelen (nevenwerkingen?) van de behandeling en een negatieve sociale omgeving.
Wanneer je non-compliance als ziekte zou benaderen, dan opent zich een heel nieuwe (en eigenlijk zeer vertrouwde) wereld. Dan wordt het plots logisch dat je diagnostische tests voorziet, dat je preventiecampagnes organiseert, dat je de juiste variant waaraan de patiënt eventueel lijdt bepaalt en de uitlokkende factoren opspoort en aanpakt. Gezien de enorme gezondheidskost van deze ziekte, wordt het plots ook logisch dat je investeert in het ontwikkelen van nieuwe, betere en meer gevoelige diagnostica en behandelingen. Voel je het ook zo aan?
De ziektekiem zit tussen de oren
En dan plots klik je, nietsvermoedend, op een link en kom je uit op de recente 21/7/2010) publicatie van Colleen McHorney in “Patient Prefer Adherence”.
“Individuel patients hold different beliefs to prescription medications to which they persist vs nonpersist and persist vs nonfulfill” is de titel. Een mondjevol.
Mevrouw McHorney bestudeerde een briljante premisse. Ze onderzocht patiënten met meerdere medicaties, waarbij ze vaststelde dat sommige patiënten therapietrouw zijn voor één medicatie, maar niet voor een andere.
Dat zou normaal toch niet kunnen, zou je denken. Want we dachten toch dat patiënten, al naar gelang bovenvermelde factoren therapietrouw waren of niet!? En dat we de niet-compliante patiënten met reminders en goede raad tot betere resultaten konden krijgen. Neen dus.
Het verschil in therapietrouw bij patiënten met meerdere ziekten / behandelingen is volgens McHorney het gevolg van de verschillende houding en verwachtingen (“beliefs”) ten opzichte van de (meerdere) ziektes waaraan ze leiden en de diverse behandelingen die ze krijgen. Haar aanbeveling is duidelijk:
“The results support the premise that the next generation of adherence interventions must address patient beliefs about their medications and conditions and not merely focus on reminders, which may only be useful for unintentional nonadherence. This study further demonstrates that, within individual patients, salient beliefs vary across different medication-taking behaviors. This suggests that interventions aimed at improving adherence for patients on multiple chronic medications must be tailored to patients’ beliefs about specific medications rather than developed generically.”
Hopelijk verwijst deze nuchtere maar logische vaststelling niet te veel compliance programma’s naar de prullenmand. Alleszins geeft ze een nieuw inzicht in de “ziekte” die non-compliance duidelijk is. Alleen zit de “ziektekiem” tussen de oren van de patiënt. Niet evident, maar des te uitdagender om er geschikte behandelingen voor uit te werken.
Dirk Broeckx – 21 september 2010
Links:
NCPIE Action Plan (2007)
http://www.talkaboutrx.org/documents/enhancing_prescription_medicine_adherence.pdf
Task Force for Compliance Report (1993)
http://www.npcnow.org/App_Themes/Public/pdf/Issues/pub_related_research/pub_compliance/Noncompliance-with-Medications-An-Economic-Tragedy-with-Important-Implications-for-Health-Care-Reform-1994.pdf
“Individuel patients hold different beliefs “ Colleen McHorney (2010)
http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC291555
‹‹Back
