| Binnenkort organiseert IFB een (invitation only) ‘Inspiratiedag Toekomst van de Openbare Apotheek’, samen met Guus Schrijvers (‘Het Cappucino Model’). Ik volg daarom met extra aandacht de blog van Guus Schrijvers Academy. Deze week stootte ik op een opmerkelijke bespreking van een artikel door Diane Jaspers over de ‘sociale return on investment van zelfmanagement bij chronische patiënten in de eerstelijn’ Het artikel en de bespreking gaan over ‘Nederland’ en zijn dus niet zomaar toepasbaar op België. Toch is het verhaal extreem boeiend gezien de kernvraag: wanneer diverse partijen (overheid, ziekteverzekering, (chronische) patiënten…) geld stoppen in nieuwe, moderne vormen van patient empowerment, zodat patiënten meer zelfredzaam hun gezondheid kunnen managen, hoeveel brengt dat dan op, op vlak van kwaliteit van leven van patiënten en vermindering van zorgkosten? De illustratie bij het artikel geeft meteen de essentie weer van de kosten-baten analyse van toegepaste gevalideerde zelfmanagement programma’s. (Spoiler alert) Patiënt en zorgverzekeraars zijn de grote winnaars! 
De onderzochte patient empowerment initiatieven worden aangereikt door zorggroepen en deskundigen van ZelfzorgOndersteund! (ZO!). De financiering ervan komt van de Nederlandse zorgverzekeraars. Diverse huisartsenpraktijken, verdeeld over heel Nederland, hebben deze tools aan 345.000 chronische patiënten in de eerste lijn aangeboden. Diane Jespers:
De gebruikte applicaties moeten voldoen aan de eisen die ZO! heeft vastgesteld. In het oorspronkelijk artikel wordt maar één platform benoemd en dat is geen goedkope applicatie. Vergelijkingen worden gemaakt tussen zorggroepen die gebruik maken van zelfmanagement en de zorggroepen die hier geen gebruik van maken. Er is een mooi systematisch overzicht opgesteld van de stakeholders en wie welke uitkomst of benefit heeft en dat kan als voorbeeld dienen voor zorgorganisaties die met uitkomsten willen gaan werken. Resultaten
De resultaten van de SROI geven goed inzicht in de financiële verschuivingen die er plaats kunnen vinden tussen de verschillende stakeholders. Maar het blijft lastig om te beoordelen hoe deze resultaten tot stand zijn gekomen. Echt alle resultaten uit de data halen blijkt nog niet mogelijk en een deel van de resultaten wordt berekend uit eerdere analyses vanuit de literatuur. Uiteindelijk komt er een SROI uit van 4,90.
Dat wil zeggen: iedere geïnvesteerde euro levert 4,90 euro op aan sociale waarde. Waarbij zorgverzekeraars en patiënten de meeste groei in waarde toevoegen. Voor de zorgverzekeraars levert het 10-18% minder zorgkosten op (farmacie en medisch specialistische zorg) en voor de patiënt een toename in kwaliteit van leven en daar doen we het als zorg toch eigenlijk voor? Ik kan het toch niet laten om even in te zoomen op de kosten per patiënt die de huisartsenorganisaties en huisartspraktijken investeren (19 euro) en vervolgens levert dat een SROI op van 4 euro per patiënt. De zorgverzekeraar investeert 9 euro per patiënt en dat levert 149 euro SROI op. Conclusie
Positieve resultaten die kunnen bijdragen aan een boost in zelfmanagement van patiënten. Waarbij zorgverzekeraars en de patiënten de meeste baten hebben van het toepassen van zelfmanagement en bijdragen aan een meer toekomstbestendige zorg. Een conclusie die de auteurs trekken is dat er wel sprake is van een onevenredige verdeling van kosten en baten tussen de stakeholders. De auteurs adviseren ook dat dit meegenomen moet worden bij nieuwe implementaties en dat de gelden anders toebedeeld zouden moeten worden. Mijn indruk is dat de zorgverleners in de eerste lijn er nog wel wat bekaaid af komen. Aansluitend concludeer ik zelf:
We gaan sowieso naar meer patient empowerment en zelfzorg voor chronische patiënten. We hebben er dus allemaal belang bij om – ook voor ons land – dit soort van tools (het platform) en gelijkaardige analyses (de artikels en modellen) te ontwikkelen. Want ze wijzen de weg hoe het verder kan en moet, zeker voor wat ik ‘eenvoudige chronische patiënten’ noem. Voor de artsen, apothekers en andere zorgverstrekkers is de boodschap daarenboven: bekijk zelf-kritisch hoe je kosten kan besparen en meer ROI kan bieden. Zoek dus naar efficiëntiewinst en maak het aantrekkelijk(er) om met de bestaande middelen meer en betere zorg en vooral meer ‘gezondheid te produceren’ en kwaliteitsvolle, gezonde jaren te winnen. Dirk BROECKX
7 juni 2021 Wil je dieper graven bekijk dan: De Bespreking door Diane Jaspers voor Guus Schrijvers Academy:
https://guusschrijvers.nl/zelfmanagement-bij-chronisch-patienten-in-de-eerste-lijn-patient-en-verzekeraar-zijn-de-grote-winnaars/?utm_source=mailpoet&utm_medium=email&utm_campaign=stuwmeer-in-de-zorg-or-mijnkind-online-or-denktank-jeugdsprong-or-dementie-op-weg-naar-top-or-zelfmanagement-bij-chronisch-patienten-or-ijsland-jongeren-en-preventie_149 Het oorspronkelijk artikel:
https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S2588914121000046 Zelfzorgondersteund:
https://zelfzorgondersteund.nl | 
