Er zijn niet veel auteurs die hier meer dan één keer aan bod komen. Voor dit boek maak ik graag een uitzondering, omdat de ideeën die Louis Ide naar voor schuift zeker en vast op de onderhandelingstafel van de nieuwe regering liggen. Indien de lopende “Zweedse” onderhandelingen tot een goed einde komen, lijkt het evident dat zijn partij een stempel zal willen zetten op de aanpak van de sociale zekerheid en de gezondheidszorg in het bijzonder. Twee jaar geleden besprak ik hier zijn boek (met dezelfde hoofdtitel). Ik was toen zwaar ontgoocheld in “Van apologie tot utopie”, want het was hoofdzakelijk een tirade tegen het RIZIV en de Franstaligen: een eindeloze opsomming van vermeende fouten en misbaksels. Een concreet plan om er iets aan te doen, ontbrak toen. Dat is ditmaal anders: behoudens enkele (onvermijdbare?) uithaaltjes naar het aflopende beleid concentreert Louis Ide zich op de toekomst. Hoe zou de gezondheidzorg er moeten uit zien? Bij wijlen gaat hij daarin zeer ver, met concrete voorstellen hoe hij de ziekteverzekering en de organisatie van de zorg zou aanpakken.

Planmatig
Ide pleit herhaaldelijk voor een Zorgstrategisch Plan voor Vlaanderen. Dat moet uitgaan van de gezondheidsdoelstellingen die het Vlaams Parlement vastlegt en – onder de bevoegdheid van de minister – beantwoorden aan de zorgbehoeften op het terrein. Het doel is dus overzichtelijk en efficiënt(er) het zorgaanbod in ziekenhuizen en transmuraal af te stemmen op de noden van het terrein. Binnen dit plan zullen keuzes gemaakt moeten worden voor de spreiding van gespecialiseerde diensten: niet iedereen moet alles aanbieden.

“Heel concreet zal het een aantal jaren vergen om dit te ontrollen. Er moet bijgevolg een garantie komen dat ziekenhuizen en zorgverstrekkers kunnen rekenen op de middelen die ze nu hebben. Dat is een vorm van rechtszekerheid die nu meer en meer ontbreekt” (pag. 27)

EBM en HTA
De rode draad doorheen het boek is een pleidooi om zowel beleidsmatig als in de praktijk op basis van Evidence Based Medicine (EBM) beslissingen te nemen en stelselmatig Health Technology Assessment (HTA) toe te passen. Hoewel beide principes breed aanvaard worden, lijken we er vandaag veel te weinig effectief mee te doen.

Ide wil vooral de efficiëntie verhogen en strakker toezien op de geleverde kwaliteit. Hij stelt dat we met de huidige aanpak zowel financieel als kwalitatief tegen een betonnen muur gaan botsen. De ziekenhuizen zijn de goede weg ingeslagen, door zelf kwaliteitsparameters vast te leggen, ze te gaan meten en uitwisselen. Nu moet deze nieuwe cultuur ook nog doordringen in alle andere departementen van de zorg en (ook) van de overheid zelf.

Stroomlijnen van de administratie
Ide stelt vast dat de (federale) bevoegdheden vandaag over drie administraties verspreid zitten: FAGG, FOD Volksgezondheid en RIZIV. Een plejade van adviesorganen zorgt wel voor veel inspraak. (Dat is ook precies de reden waarom niemand daar vandaag het mes in wil zetten). Maar het systeem is log en weinig wendbaar. Hij realiseert zich ook dat in Vlaanderen de IVA’s en EVA’s (intern en extern verzelfstandigde agentschappen) zich aan het opstapelen zijn.

Hij wil daar vanaf en ziet dus één samengesmolten administratie met drie pijlers of afdelingen die resp. zorgen voor:

1. databeheer, kadaster zorgberoepen en accreditering;
2. preventie (in de breedst mogelijke zin);
3. het Zorgstrategisch Plan uitrollen, nomenclatuur (herijken).

En hij wil nog slechts één controledienst, met het accent op preventie (door informatie en afschrikeffect), repressie (sanctioneren) en herstel (vergoeding van schade).

Virtuele patiëntenparticipatie
Patiënten moeten nauwer betrokken worden bij de beslissingsprocessen rond gezondheidszorg. Die inspraak zou best via de Delphi methode moeten lopen: door herhaalde bevragingsrondes van experten, waarbij geleidelijk ook de stem van de eindgebruiker (de patiënt) gehoord moet worden. Ide vindt zelf dat dit een loodzware procedure is en wil dus ook meer open inspraak. Het is een passage in het boek die niet echt overtuigend is, hoewel de basis (inspraak en zelfs een stukje “co-creatie” met de patiënten) zeer waardevol is.

Nieuw: in samenwerking met Uitgeverij Lannoo kan u 20 % korting (*) krijgen bij aankoop van dit boek. (Slechts €15,99 in plaats van €19,99). Surf  naar www.lannooshop.be/de7de Betalen kan veilig online of via overschrijving.

Het kerntakendebat
De huisarts verdient een centrale(re) rol te spelen, maar Ide geeft ook zeer helder aan dat de taken van de apotheker en de kinesitherapeut moeten bijgesteld en uitgebreid worden. Hij ziet – terecht – dat er behoefte is aan een “nulde lijn”, waar patiënten al geholpen willen worden nog voor ze de stap naar de consultatie zetten. En anderzijds moet het mogelijk blijven – indien nodig – om rechtstreeks een specialist te kunnen raadplegen. Bij deze herschikking van taken is het echter noodzakelijk dat gegevens vlotter en stelselmatiger (dus digitaal en gestructureerd) gedeeld worden.

De huisarts is de zorgregisseur, maar moet andere zorgverstrekkers meer toegang geven tot (voor hen) relevante medische gegevens en meteen ook meer initiatieven laten nemen (waarover prompt weer informatie gedeeld moet worden).

Essay = ‘ik probeer’
Het siert Louis Ide dat hij zijn ideeën via dit derde deel van de reeks “Lof de Gezondheid” heel openlijk deelt. Hij noemt het zelf een essay, want hij wil andermaal het debat openen. De voorstellen zijn duidelijk en positief; meteen een verademing tegenover het vorige deel, dat een te eenzijdige aanklacht was.

Niet alle ideeën in dit boek zijn kant en klaar om toegepast te worden. In de grote lijnen zit genoeg stof om grondig over na te denken, waarbij een aantal voorstellen verdienen nog verder bijgeschaafd te worden. Ide laat daar de nodige ruimte voor. En behoudens enkele minder essentiële punten, vond ik weinig waar ik dwars voor zou gaan liggen.

Dat wil niet zeggen dat het voor iedereen gesneden koek zal zijn. Stof tot nadenken levert het zeker. En (ook hier) hoort nog een hoofdstuk “change management” bij (cfr. “Nood aan culturele Hervormingen”).

Het is geen lang boek (± 100 pag.) en het leest vlot. Het is dus zeker de moeite om het nog snel te verteren, al was het maar om straks de voorgestelde denkpistes te vergelijken met wat in het uiteindelijke regeerakkoord zal staan.

Dirk BROECKX – 14 augustus 2014

Lof de Gezondheid – Voorschrift voor een zieke Gezondheidszorg

© Louis Ide & Uitgeverij Lannoo, 2014

ISBN 978 94 014 1820 1

(*) De korting (1) is enkel geldig via de webshop van de uitgeverij; (2) wordt verrekend nadat u het boek in de webshop hebt toegevoegd aan uw winkelmandje; (3) geldt enkel indien u gebruik maakt van bovenstaande actie-url en dit (4) zolang de voorraad strekt.