Zo werd het dus in extremis ‘Screw Business as Usual’ van Richard Branson, een boek dat ik kocht tijdens een trip naar Londen vorig jaar, net toen het uitkwam. Meteen tijdens de terugreis had ik al een flinke portie Branson verorberd, want als geen ander kan hij je begeesteren en doen nadenken over de essentie van management door het vertellen van verhalen over mensen. Want dat is precies de inhoud van dit boek: een aaneenschakeling van verhalen over mensen (van de werkvrouw en de magazijnmeester tot Nelson Mandela en een reeks andere groten der aarde, waarmee Branson bevriend is).

Het boek begint en eindigt met de brand die zijn huis (en rustpunt) op Necker Island in augustus 2011 verwoestte. Branson’ optimisme en zorg voor mensen wordt meteen duidelijk: hij verliest een huis met alle herinneringen die hem dierbaar zijn, maar denkt eerst aan het welzijn van zijn familie en gasten (waaronder die dag Kate Winslet). De volgende morgen bij het geïmproviseerde ontbijt vraagt hij meteen aan alle aanwezigen om samen te beginnen nadenken over hoe het nieuwe huis er zal moeten uitzien.

De kracht van ‘goed doen’

Branson baseert het hele boek op zijn eigen zakelijke vuistregel: ‘Do good, have fun and the money will come’. Dat leven volgens deze regel niet eenvoudig is en dat het geld niet zomaar vanzelf komt – niet alles wat de man aanraakt verandert vanzelf in goud! – bewijst de behoorlijk exhaustieve lijst van verhalen over zijn eigen mislukkingen. Die komen prominenter aan bod dan de zakelijke successen die hij boekte. Hoewel hij er vaak een actieve rol bij speelde, steekt Branson de pluimen voor de meeste successen die hij beschrijft met plezier op de hoed van zijn medewerkers en netwerk-vrienden.  Het laatste hoofdstuk (I Rest My Case Studies) is een aanvullend repertorium van voorbeelden hoe je succesvol kan zijn in ‘unusual business’ (mét meerwaarde).

In de loop van het boek voegt Branson nog enkele vuistregels toe:  ‘Have passion for what you do; believe in yourself, your product and your customer; persevere; delegate; listen’. Grosso modo kan je daar als entrepreneur mee aan de slag. De rest is creativiteit, een dosis geluk en vooral vertrouwen hebben in een netwerk van mensen waarop je kan terugvallen wanneer ze je kunnen helpen om ‘goed te doen’.

De kracht van Connect Marketing

De titel van dit boek moet je eigenlijk in kleur lezen. In ‘Screw business as usual’ toont Branson zijn aanpak om dingen niet te doen ‘zoals zakenmensen dat gewoonlijk doen’, maar fundamenteel ‘out-of-the-box’ na te denken over de inhoud en de aanpak van het zaken doen. Hoewel hij vooral bekend is voor wat hij realiseerde in de muziek, de luchtvaart en binnenkort zelfs de commerciële ruimtevaart, blijkt de man ook zeer begaan met allerlei andere domeinen, die behoorlijk alternatief klinken (ecologie, sociale programma’s en andere ‘wereld-verbeterende-non-profit’ activiteiten), maar die hij heel bewust opstartte als spin-offs van zijn commerciële activiteiten om – vanuit een heel diepe persoonlijke gedrevenheid – zijn steentje bij te dragen aan ‘een betere wereld voor morgen’.

Al die spin-off’s maken echter wel integraal deel uit van zijn globale marketingstrategie. Op die manier blijkt hij zelfs een voorloper te zijn van wat inmiddels connect-marketing is gaan heten.

Bij ‘old fashionned’ product marketing verkoop je een dienst of product op basis van zijn ‘unique selling proposition’. Bij brand marketing maak je van de klant een overtuigde en trouwe adept van jouw ‘brand’. Branson introduceerde al jaren geleden een concept dat nu connect marketing wordt genoemd: je schept een haast persoonlijke band met je klant omdat die zich herkent in de waarden die je bedrijf, je product en je service effectief uitstralen. Niet omdat je daarover communiceert, maar in de eerste plaats omdat men kan zien en voelen dat je naar die waarden compromisloos handelt. Medewerkers en stafleden van de bedrijven uit de Virgin groep blijken initiatiefnemers te zijn of actief mee te werken aan een resem sociale projecten (bvb. Virgin Unite). Branson zelf schuwt het niet om de ‘resources’ waarover hij beschikt in te zetten wanneer hij daarmee mensen in nood kan helpen.

Capitalism 24902

De rode draad doorheen het boek is Capitalism 24902. Het cijfers slaat op de aardomtrek (in miles!) en dus betekent deze term zoveel als ‘zaken doen voor de hele wereld’. Dat is voor Branson iets helemaal anders dan ‘globalisering’. Het betekent dat we dringend moeten nadenken over de manier waarop we ‘business as usual’ doen, waarbij we te weinig rekening houden met de effecten van de klassieke zakenaanpak voor het milieu, sociale evenwichten. Voor Branson is de return on investment veel meer dan de verhouding tussen de geldelijke winst en het geïnvesteerde kapitaal. Het is vooral de verhouding tussen de kansen die je creëert voor iedereen die kansen wil grijpen en de meerwaarde voor de gemeenschap die je daaruit kan putten.

De kracht van ‘Trust’

Vertrouwen is allicht het meest waardevolle element wanneer je zaken doet met mensen. Vertrouwen geven kan wonderen doen. Een prachtig voorbeeld, dat je op een rustig moment zo rond de Kerstdagen zeker eens kan lezen is het verhaal van Peter Avis, manager van het ‘roof garden’ restaurant Babylon in Londen, één van de vele minder bekende onderdelen van de Virgin groep. Op nauwelijks zes pagina’s vertelt Branson hoe een dyslectische jongen, die van job naar job wegvlucht om zijn handicap te verbergen, kan doorgroeien tot een succesvolle manager van een KMO (pag.44-51).

Een tweede boeiend verhaal dat aantoont hoe snel men kan handelen, indien men in vertrouwen samenwerkt, gaat over Grameen Danone. Na één gesprek tussen Danone CEO Franck Ribout en Muhammad Yunus (die later een Nobel Prijs ontving voor het ontwikkelen van micro-leningen) kreeg deze laatste carte blanche voor het opzetten van een netwerk van kleinschalige fabrieken van yoghurt in Bangladesh, waar lokale medewerkers yoghurt produceren met hoge voedingswaarde, die vervolgens deur-aan-deur verkocht wordt door vrouwen in elk dorp. (Pag 99 – 109) (zie ook pag. 34 jaarrapport Danone)

De kracht van het Netwerk

Branson vertelt ook verhalen over de kracht en de snelheid van handelen die je kan bereiken via een netwerk van mensen waarmee je heel persoonlijke en authentieke contacten hebt.

In het laatste deel van het boek vertelt hij hoe ‘the Elders’ tot stand kwam, een groep wereldleiders ‘op rust’ (waaronder Kofi Annan, Gro Brundtland, Jimmy Carter en Desmond Tutu) die hij bijeen bracht en de middelen gaf ‘om goed te doen’, waar nodig in de wereld. (Pag 270 – 288)

Waarom ik dit boek aanbeveel?

Eigenlijk moet je voortdurend over de haag kijken: creatief afkijken van wat elders gebeurt, hoe andere mensen in andere sectoren problemen en uitdagingen aanpakken, is de beste manier om je de weg te wijzen wanneer je zelf moeilijkheden moet oplossen. Kijk mee over de schouder van iemand die leeft voor uitdagingen (zowel in zijn zakelijk leven als in zijn vrije tijd) en je vindt vanzelf inspirerende gedachten, waarmee je zelf aan de slag kan om dingen fundamenteel te verbeteren. Hoe dan ook is een boek lezen met hartverwarmende verhalen, geschreven door iemand die gelooft dat je de wereld echt kan verbeteren door er zelf aan te beginnen, zowat het beste wat je kan doen rond de Kerst!

Dirk BROECKX – 14 december 2012